English
Phế tích Chăm Gò Lồi có toạ độ 15049’231” vĩ bắc và 108012’346” kinh Đông. Tại di tích, xuất lộ những dấu tích kiến trúc khá rõ ràng làm từ chất liệu đá ong, là phần còn lại của một kiến trúc tháp Madapa (nhà dài) trong hệ thống đền tháp Chăm pa.
Kiến trúc gồm hai hàng đá ong chạy song song theo hướng Đông – Tây, mỗi hàng năm trụ thẳng đứng. Hiện các cột trụ chỉ còn lại vài ba chiếc là còn giữ được tư thế nguyên trạng; những chiếc khác đã bị gãy ngang thân hoặc bị sập đổ. Mặt bằng kiến trúc gồm bốn gian, cột cách đều 3,5m, khoảng cách giữa hai hàng cột 6m. Căn cứ vào kích thước các chốt mộng trên các trụ đá hiện còn, các nhà nghiên cứu kiến trúc Chăm pa xác định trước kia mỗi trụ đá hoàn chỉnh là sự gắn kết của hai trụ nhỏ thông qua một chốt mộng âm dương tròn có đường kính 0,3m và sâu 0,2m. Trong đó trụ dưới cao khoảng từ 1,6m – 2m, chia thành hai phần lớn nhỏ khác nhau: Chân đế có hình khối vuông vức mỗi mặt rộng 0,8m và cao 0,8m; phần trên được thu nhỏ lại có kích thước 0,7m x 0,7m. Đặt bên trên trụ dưới là một cột trụ ngắn hơn có kích thước cao 1,3m, rộng 0,7m x 0,7m; trên một mặt cạnh gần đỉnh trụ được tạo một lỗ mộng ngang kích thước 0,15m x 0,3m hoặc 0,2m x 0,25m. Sau khi được gắn hoàn chỉnh, mỗi trụ sẽ có chiều cao từ 3m – 3,5m. Sự xuất hiện của chất liệu đá ong trong các công trình kiến trúc có thể giúp ta ghi nhận những ảnh hưởng giữa văn hoá Angkor và văn hoá Chăm pa ở khoảng cuối thế kỷ thứ 11 – đầu thế kỷ thứ 12.
Từ kết quả nghiên cứu các phế tích Chăm pa phân bố ở thung lũng Chiêm Sơn Tây, đặc biệt là từ kết quả đợt khai quật phế tích Triền Tranh năm 2015, có thể thấy rằng Triền Tranh và Gò Lồi là hai cụm kiến trúc thuộc về một di tích xưa kia là một trung tâm tôn giáo hoàn chỉnh nằm theo trục Đông Bắc – Tây Nam. Bước đầu có thể nhận diện các dấu tích kiến trúc: Nhà dài (Mandapa) Gò Lồi – Hồ nước thiêng (hiện còn dấu tích là một hồ nước cạn nằm giữa hai phế tích) – Khu trung tâm với tháp thờ chính và các kiến trúc phụ trợ ở Triền Tranh.
Di tích được xác định diện tích khoanh vùng bảo vệ 5.000m2 và đã được xây dựng bia di tích để ghi dấu địa điểm khảo cổ học phục vụ nghiên cứu, phát triển du lịch. Đã được UBND tỉnh Quảng Nam ban hành Quyết định số 754/QĐ/UBND/2006 ngày 13/3/2006, xếp hạng di tích khảo cổ cấp tỉnh.